Kilka słów o instalacjach sanitarnych

Na naszą domową sieć wodną składa się kilka instalacji:

doprowadzenie zimnej wody (z.w.u.) i ciepłej (c.w.u.)
odprowadzenie zużytej wody tzw. instalacja kanalizacyjna
woda w instalacji centralnego ogrzewania

Każda z tych instalacji składa się z przeróżnych elementów, tj. pompy, wymienniki, kotły, baterie, grzejniki, przybory sanitarne. Każde urządzenie jest podłączone do instalacji przewodami, którymi przepływa woda, która musi mieć odpowiednie ciśnienie, by dotrzeć do poszczególnych urządzeń. Ciśnienie wody może być wymuszone mechanicznie, przez pompę albo grawitacyjne, spowodowane samym ciężarem wody.

W instalacji wody użytkowej mamy przepływ wody wymuszony. Spływ grawitacyjny występuje w wodzie odpływowej, woda spływa swobodnie, pod działaniem własnego ciężaru. Bardzo rzadko spotyka się , aby w domu jednorodzinnym stosowano pompę do tłoczenia wody zużytej w górę. Robi się tak w przypadki, kiedy, np. ubikacja znajduje się w pomieszczeniu niższym od poziomu wypływu ścieków na zewnątrz budynku. Materiały stosowane do instalacji wodnej Podstawą instalacji są rury, które mają różne wymiary i są wykonane z różnych materiałów. Obecnie coraz częściej wymiary rur podaje się w systemie metrycznym. W instalacji wodociągowej i centralnego ogrzewania przeważnie stosuję się – cala, tj. ok. 15mm. Jest to średnica stosowana do poziomych doprowadzeń wody do baterii umywalkowej, spłuczek czy grzejników. Czasami jednak można się spotkać,że urządzenie, które mamy (np. bateria wannowa) wymaga średnicy – cala czyli ok. 20 mm.

Piony – rury, które doprowadzają wodę na inną kondygnację mają średnicę 1 (25 mm) lub 1 – (32 mm) cala. Instalacja odpływowa od pojedynczych przyborów ma średnice 40 mm – dotyczy to umywalek, 50 mm – pralka, zlewozmywak i krótkie odprowadzenia wanny, natomiast przy dłuższej odległości stosuje się 70mm. Do odprowadzenia wody z muszli sedesowej stosuje się 100 mm.

Każdy odcinek rury trzeba połączyć z drugim. Są różne metody w zależności od zastosowanego materiału są to: spawanie, zgrzewanie lub klejenie.

W świecie rur i kształtek

Pojedyncze rury czy kształtki łączy się przez spawanie, klejenie lub zgrzewanie, w zależności od materiału z jakiego są wykonane. Przy łączeniu niezbędne są też kształtki tzw bierne elementy łączące. Kiedy jeden z odcinków rury ma stanowić proste przedłużenie drugiego, kształtką tą jest mufa – czyli krótki kawałek szerszej rurki. Jeśli odcinki są różnej średnicy- mufa z jednej strony jest cieńsza niż z drugiej. Mówimy, że jest redukcyjna. Do łączenia rur pod kątem (najczęściej 90°) służą kolanka lub łuki. Jeżeli zmienia się kierunek i średnica to używamy kolanka redukcyjnego. Do rozdzielenia rury używa się trójników a jeżeli wymaga tego instalacja to czwórników. Przy większej liczbie rozgałęzień używa się rozdzielaczy. Do zatrzymania wody w instalacji służą zawory.

Zawory grzybkowe – płaskie krążki gumowe mocowane do sztywnej tarczki, zazwyczaj metalowej.

Zawory kulowe – korpusem jest gniazdo kuliste lub stożkowe a jego ściana posiada dwa otwory, jeden odprowadzający a drugi doprowadzający wodę.

Bardziej praktyczne są zawory kulowe i trwalsze od zaworów grzybkowych. Ich wadą jednak jest trudność w precyzyjnym wyregulowaniu przepływu.

Prowadzenie instalacji

Najlepiej jest prowadzić przewody w bruzdach ściennych ( najczęściej przy ścianach szkieletowych). Przewody z tworzyw sztucznych można „wpuścić „ w podkładową warstwę podłogi. Należy pamiętać , aby wybierać najkrótszą trasę dla instalacji. Tak ułożone rury na podłodze należy zalać betonem tzw. podkładem. Podczas prac dobrze jest narysować sobie przebieg instalacji na wypadek jakiejś awarii. Piony powinny być jak najbliżej urządzeń, które musimy podłączyć.

Gałązki instalacji z.w.u. i c.w.u. w systemie tradycyjnym prowadzi się zwykle równolegle, jedną nad drugą. Przewód wody ciepłej, jeśli nie jest zaizolowany cieplnie, powinien być umieszczony wyżej. W przeciwnym razie omywające go powietrze podgrzewałoby rurę z wodą zimną. Nie jest to wskazane.

Mimo zabiegów uzdatniających zawsze w wodzie żyją bakterie. Ich kolonie najlepiej się rozwijają w temperaturze między 20 a 50°C. Takiej więc powinniśmy w instalacji unikać. Zimna woda użytkowa zwykle ma temperaturę niższą od tej dolnej granicy. Podgrzewana przez przewód z ciepłą wodą użytkową mogłaby ją okresowo przekraczać. Błędne ułożenie rur może doprowadzić do zastoisk wodnych, gdzie tworzy się idealne środowisko dla rozwoju bakterii.

Przy krzyżowaniu się instalacji należy pamiętać, że przewody elektryczne i gazowe muszą być prowadzone zawsze pod wodnymi. W miejscach gdzie instalacja elektryczna biegnie równolegle do wodnych należy zachować odległość min. 50 cm a krzyżujących się 5 cm. Instalacja gazowa musi być oddalona o min. 15 cm.

W miejscach gdzie rury przechodzą przez ścianę czy strop konieczne jest poprowadzenie rury w tulei ochronnej o średnicy trochę większej niż rura.

Najbardziej popularnym rozprowadzaniem wody jest tzw. dolny rozdział wodny. Woda doprowadzana jest pod ciśnieniem do najniższej kondygnacji. Aby na wyższe kondygnacje dotarła woda ciepła, należy z kotła poprowadzić przewód z ciepłą wodą. Jest to instalacja z dolnym rozdziałem wody z dwoma przewodami.

Czasami woda dostarczana z sieci wymaga dodatkowego oczyszczenia, stosuje się do tego filtry. Można je umieścić zaraz na wejściu instalacji do budynku czyli w piwnicy. Jednak takie rozwiązanie powoduje, że przefiltrowaną wodę marnujemy np. na spłukanie muszli ustepowej, gdzie niepotrzebna jest tam przefiltrowana woda. Dlatego do tych miejsc wodę doprowadza się osobno, co zmusza nas do zrobienia dodatkowego pionu.

Złożona jest także instalacja grzewcza. Od źródła ciepła (kocioł, wymiennik) woda płynie do jego odbiorników (grzejniki ścienne, rury ogrzewania podłogowego). Doprowadzające ją przewody nazywa się zasilającymi. Od odbiorników, przewodami powrotnymi, woda spływa do źródła ciepła. W instalacji krąży zasadniczo stale ta sama porcja wody, w języku technicznym zwana zładem. Ewentualne jego ubytki, spowodowane np. nieszczelnością, trzeba uzupełniać.